De aanslag

De aanslag is geschreven door Harry Mulisch. Het gaat over Anton Steenwijk, wiens ouders en broer zijn vermoord door de Duitsers in de 2^e wereldoorlog.

Het begint in de Hongerwinter van 1945, in Haarlem, wanneer er in zijn straat een NSB’er wordt vermoord. Het lijk wordt door zijn buren voor zijn huis gesleept. Peter, de broer van Anton, probeert hem weg te slepen. Helaas komen de Duitsers te vroeg. Hij vlucht, maar wordt toch dood geschoten. De ouders van Anton worden gefusilleerd, maar Anton blijft leven. In het boek lees je over zijn leen, vooral na de oorlog. Hierin ontmoet hij alle betrokkenen. Hij ontmoet de zoon van de vermoorde NSB’er, de verzetsstrijder die de NSB’er heeft vermoord, en de bewoners van de straat. Ook ontmoet hij een van de buren die het lijk heeft versleept. (voor een uitgebreidere samenvatting: Klik hier)

Deze ontmoetingen roepen een hele hoop emotionele spanning op. Deze spanning ontstaat op 2 verschillende manieren. Ten eerste is er de spanning tussen Anton en zijn partner in het discours. Bij het gesprek tussen Anton en de zoon van de NSB’er gaat dit over wie nou eigenlijk de slachtoffers waren: “ ‘Godverdomme…’ zei hei; maar het was niet duidelijk of dat betrekking had op wat Anton had gezegd of op het feit dat hij snikte. ‘Toen jouw huis in de fik ging, kregen wij het bericht dat onze vader dood was. Heb jij daar wel een aan gedacht? Ik wel aan wat jou is overkomen, maar jij ook aan mij? “. Dit soort zinnen brengen zeer veel emotionele spanning op, en hier uit blijkt wel wat een geweldige schrijver Harry Mulisch toch wel is. Ten 2^e is er de gedachtewereld van Anton, die behalve erg ingewikkeld, ook erg interessant is.

Behalve emotionele spanning is er ook kritische spanning. Deze spanning geld vooral voor 1 vraag. Gedurende het hele boek blijf je je namelijk afvragen: ‘wie is nu de dader, en wie is het slachtoffer’.  Deze vraag speelt door het hele boek, en wordt eigenlijk niet beantwoord. Dit is waarschijnlijk omdat er ook niet echt een antwoord is op deze vraag.

Voor situationele spanning moet je langer zoeken. In de eerste episode is het er, maar verder is het er eigenlijk niet meer. In de volgende scene uit episode 1 is de situationele spanning echter wel erg duidelijk: “ ‘Halt! Staan blijven! Handen omhoog!’ Hard fietsend naderden drie mannen, zij gooiden hun fietsen op straat en holden verder. Peter liet de benen vallen, rukte het pistool uit de hand van Ploeg, rende zonder te hinken naar het hek van Korteweg en verdween achter hun huis. De mannen schreeuwden tegen elkaar. Eén van hen, in een winterjas en met een pet op, loste een schot en ging achter Peter aan. “

Mijn vonnis:

Dit boek is erg goed geschreven, en ik heb hem in een dag uitgelezen. Het was dus zeker een pageturner. Hoewel het geen bijzonder lang boek is, heeft het zeker veel indruk gemaakt. Ik vond het erg bijzonder dat Harry Mulisch 1 incident van uit zoveel oogpunten heeft bekeken, zonder dat het een hoop losse verhalen achter elkaar was. Er was zeer veel emotionele spanning, en ook redelijk wat kritische spanning. De situationele spanning was niet echt veel te vinden in dit boek. Dit was echter geen enkel probleem, want ik miste het geen moment. Voornamelijk doordat het ruimschoots werd gecompenseerd door de overige soorten spanning. Ter conclusie: Dit is een erg goed boek, en zeker het lezen waard. (voor een ander vonnis: Klik hier)